Categories: ArtikelsPublished On: 7th October 2024

Van saad tot ontkieming met Pioneer

By 6 min read

Pioneer – mielies wat opkom

Saad is vanaf die onstaan van die mensdom lewensbelangrik vir oorlewing. Pre-histories het mense saad versamel en bewaar as voedsel en voortplantingsmateriaal.’n Sterk korrelasie bestaan tussen die tempo van ontwikkeling van antieke bevolkings en graanproduksie. Antieke Romeine het selfs “Ceres” die godin van graan en vrugbaarheid aanbid. Mieliesaad speel ’n prominente rol by Amerikaanse Indiane vir oorlewing. Tans is saad ’n belangrike bron van voedsel, drank en medisyne vir die mensdom.

Saad vorm ’n lewendige skakel tussen ouerplante en die nageslag by plante. Dit is ook die wyse waarmee verspreiding van sekere plantspesies moontlik is. Saad moet soms ongunstige toestande soos uiterse koue temperature, vuur, versuiping en selfs dierlike spysvertering oorleef totdat toestande meer gunstig vir ontkieming en groei is. Biologies is saad ’n ryp bevrugte eiersel. Landboukundig is die beskrywing meer inklusief waar verskeie een- en tweesaadlobbige sade die begin van elke saaiboer se sukses bepaal.

Die eerste stap tot sukses vir die mielieboer is ontkieming gevolg deur saailinggroei vir vinnige en eenvormige opkoms, om die voorgeskrewe plantbevolking per hektaar te behaal. Die saadfisioloog sien ontkieming as morfologiese verandering waar die kiemwortel (radikula) deur die saadhuid skeur en dan oorgaan in verlenging van die koleoptiel. Dit alles vind onder die grondoppervlak plaas waar niemand dit kan sien nie. Die boer (produsent) sien ontkieming as saailinge wat bo die grondoppervlak verskyn. Die waarheid is egter dat die proses ook ’n groot komponent saailingroei insluit. Die definisie hang gevolglik van die perspektief af.

Moderne produsente is bewapen met tegnologie en moet as ter ware die hoed van die saadfisioloog opsit tydens die plantproses. Dit is krities belangrik om die regte plantpopulasie te vestig. Daarom moet vandag se boer die ontkiemingsproses gevolg deur saailingroei in fyn detail verstaan. Dit is die enigste manier wat die optimale genetiese potensiaal van ’n mieliekultivar in ’n bepaalde omgewing ontgun kan word. Dit is ook van groot belang dat die produsent die invloed van omgewingsfaktore op ontkieming en saailingroei verstaan, en ook weet hoe om dit sinvol te kan manipuleer.

Tegnies is ontkieming die hervatting van aktiewe groei wat die oopbreek van die saadhuid en die verskyning van die saailing behels.

Ontkiemming sluit die volgende fisiologiese en morfologiese gebeure in:

  • Imbibisie en absorpsie van water
  • Hidrasie van saadweefsel
  • Absorpsie van suurstof
  • Aktivering van ensieme en vertering van die endosperm
  • Vervoer van gehidroliseerde molekules na die embrioniese as
  • Toename in respirasietempo en asimulasie
  • Aktivering van seldeling en selverlenging
  • Verskyning en groei van die embrio

Daar vind dus heelwat ingewikkelde prosesse ongesiens onder die grond plaas wanneer ’n mieliepit ontkiem. Die sukses van hierdie prosesse word by ’n saadmaatskapy onder ideale laboratoruim toestande getoets en as saailingkiemkragtigheid op ’n saadsak aangedui. Ontkieming eindig dus as die kiemwortel verskyn en ’n normale saailing gevorm is. Tydens die stadium is niks bokant die grondoppervlak sigbaar nie.

Daarna vind saailinggroei plaas waartydens die mesokotiel verleng om tot teen die grondoppervlak te groei sodat die koleoptiel die grondoppervlak breek en die eerste mielieblaartjie sigbaar word – dit kan as opkoms beskryf word. Daar is egter ’n groot aantal faktore wat die sukses hiervaan bepaal. Faktore soos grondvog, grondtemperatuur, saailingsiektes, insekte, grondkorsvorming en selfs chemiese onkruidmiddels bepaal die sukses hiervan. Dit is juis die saailinggroeikrag wat gemeet word as vinnige en eenvormige opkoms wat onvoorspelbaar is, en as gevolg van soveel eksterne faktore nie gewaarborg kan word nie.

Teen die agtergrond is dit krities belangrik dat die mielieboer alles in sy vermoë doen om ’n ideale saadbed fisies te skep en gunstige klimaatstoestande te kies tydens plantyd. Die saadmaatskappy onderneem om saad met betroubare kiemkragtigheid binne wetlike spesifikasie van goeie kwaliteit te voorsien.

Die volgende is dus belangrike aspekte om in gedagte te hou tydens saadbedvoorbereiding:

  1. Water

’n Fyn en ferm saadbed verseker voldoende kontak tussen die saad en die gronddeeltjies. Hoe beter die kontak is, hoe beter vind die imbibisieproses plaas. Imbibisie van water is die eerste proses waar ontkieming begin. Dit vind plaas in die eerste 18 uur nadat ’n mieliepit geplant is. Saadselle moet gehidreer word sodat die saadmetabolisme kan aanskakel en energie vrygestel kan word vir saailingontwikkeling. Beide lewende en dooi selle neem water passief op. Die hoeveelheid wateropname word bepaal deur die chemiese samestelling van die saad. Indien voldoende grondvog beskikbaar is, neem ’n mieliesaad nagenoeg 35% van die saadmassa water op. By sojabone word tot 50% van die saadmassa as water opgeneem. Dit is dus baie duidelik dat voldoende grondvog kardinaal is vir kieming. Minder as optimale grondvogtoestande lei tot gedeeltelike imbibisie wat die hidrasieproses en saadmetabolisme belemmer. In die geval word groei en ontwikkeling geïnisieer, maar nie deurgevoer nie. Dit is wanneer die saad stik en in die grond op plantdiepte doodgaan.

Wanneer herhaalde reën of besproeiing die saad benat en periodiek afdroog is dit moontlik dat kieming voltooi word, maar dat saailinggroeikrag ernstig beperk word. Die hoeveelheid en intensiteit van die siklusse is bepalend.

  1. Temperatuur

Tydens ontkieming vind daar baie ensiematies gekontroleerde prosesse in die saadsel plaas. Dit is ’n reeks ingewikkelde metaboliese reaksies wat temperatuur gedrewe en sensitief is. Die kardinale temperature (minimum, optimum en maksimum) vir ontkieming van meeste gewassade is gewoonlik dieselfde as wat normaal vir vegetatiewe groei is. Optimale temperature is daardie reeks temperature waarby die hoogste persentasie ontkieming in die kortste tyd voorkom. By mielies is die minimum 8-10 ºC, optimaal is 23-28 ºC, en maksimum 40-44 ºC.

Temperatuur kan maklik beheer word deur die regte plantdatum te kies, en veral deur die regte plantdiepte te plant. Op ’n plantdiepte van 6-8 cm varieer die grondtemperatuur tussen 23 en 28 ºC wat optimaal vir ontkieming is. Gewoonlik word hierdie optimale grondtemperature in Westelike produksie-areas vanaf begin November tot middel Desember bereik. In die Oostelike areas reën dit heelwat vroeër en begin die plantseisoen al Oktober. Dit is by hierdie vroeë aanplantings wat produsente bedag moet wees op koue fronte en lae grondtemperature. Dit, tesame met seker onkruidmiddels, kan ernstige nadelige gevolge vir kieming, en veral saailingroei inhou.

  1. Gasse

Ontkieming verg gewoonlik hoë vlakke van suurstof om al die ensiematiese reaksies te dryf sodat saalingontwikkeling optimaal kan plaasvind. Die meeste plantsoorte reageer goed by gassamestellings van 20% suurstof, 0.03% koolstofdioksied en 80% stikstof. Goeie saadbeddeurlugting is die beste praktyk om te verseker dat genoeg suurstof vir ontkieming beskikbaar is. Groot hoeveelhede reën tydens planttyd skep gewoonlik toestande van verdigting en suurstofarme grond wat ontkieming belemmer.

Opsommend kan die ideale saadbedtoestande vir optimale ontkieming bekryf word as:

  • Vogtig vir goeie imbibisie
  • Ferm vir goeie kontak tussen saad en grondeeltjies
  • Gelyk vir eenvormige plantdiepte en min versuipkolle
  • Onkruidvry vir geen kompetisie
  • Optimale temperature deur die regte plantdatum en plantdiepte
  • Goeie porieverspreiding vir genoeg suurstof deurlugting
  • Goeie struktuur wat korsvorming beperk

Hierdie voorwaardes met kwaliteit saad lei tot goeie ontkieming en saalingroei. Vinnige en eenvormige opkoms is ’n kardinale eerste stap vir ’n suksesvolle oes.

Vir meer inligting, kontak Pioneer by info.rsa@pioneer.com of gaan na www.pioneer.com/za

0

Deel hierdie artikel.

Leave A Comment

0