In die vorige hoofstukke het ons gepraat oor die redes waarom jy ‘n groentetuin behoort aan te lê, waarna jy moet oplet wanneer jy so ‘n tuin beplan, asook meer oor die verskillende soorte groente wat jy in jou tuin kan plant.

In hierdie hoofstuk kyk ons na die beskikbaarheid van water, watter invloed die gehalte van water op jou groente het en wanneer die beste tye is om water te gee.

Die goedkoopste water wat jy kan gebruik is natuurlik reënwater, want dis ‘n gratis genade uit die hemel!

Goeie grond

As die grond goed voorberei is, sal die reënwater insink, die grond goed benat en die res sal wegsyfer om die watertafel aan te vul.

As die grond in jou groentebeddings goed gevoed is met organiese materiaal soos kompos, hou dit die water beter. Organiese kompos help om die water op te suig en dit te hou waar die plantwortels dit nodig het. In die volgende twee artikels meer hieroor.

Om te keer dat die vog in warm toestande gou verdamp, help dit om ‘n deklaag bo-oor te gooi. ‘n Deklaag is enige plantmateriaal soos hooi, houtspaanders of -bas, dennenaalde en selfs grassnysels wat eers bietjie uitgedroog is. Die deklaag hou die grond daaronder gematig, wat help as dit snikheet of ysig koud is. Dit hou ook onkruid in toom, maar sommige plae soos slakke kan lekker daaronder skuil.

Dit is ook so dat goeie water jou plante ‘n hupstoot gee. Water uit ‘n kraan in baie dele van die land is darem redelik gesond en vry van allerhande chemiese byvoegings – as jy dit kan drink, is dit geskik vir jou plante ook.

In sommige gebiede wat van boorgatwater afhanklik is, kan die water dalk brak wees – dan sal dit seker die beste wees om groente te plant wat nie omgee daarvoor nie, of om dit in ‘n tenk te tap en iets by te gooi om die brak te temper.

Plant digter

Net soos wat ‘n deklaag ‘n relatiewe nuwe benadering in tuinmaak is, so is die manier om nie meer groente in lang, reguit rye te plant nie. Deesdae word groente in blokke geplant waar die plantjies nader aan mekaar is. Dit het verskeie voordele: Plantjies met dieselfde water-, bemesting- en groeivoorkeure word saam bestuur; wanneer die grond digter bedek is het onkruid minder vatkans; die grondvog bly waar dit hoort; en verskillende plante wat saam groepeer word, help mekaar beter groei. Dit word metgeselplante genoem: afrikanertjies of kappertjies lok insekte wat help met bestuiwing.

Besproeiing

Die beste manier om seker te maak jy gee genoeg water, is om te kyk. Jy hoef nie soos boere in kommersiële groentelande ‘n yslike toetsgat te grawe nie, maar gebruik jou graaf om ‘n sooitjie te spit. As die grond so diep soos die graaf (sowat 25 tot 30 mm) droog is, is dit beslis tyd om nat te spuit.

Dit is moeiliker om te bepaal of kleierige of sanderige grond droog is – kleigrond voel altyd nat, terwyl sanderige grond weer droog voel. Jou plante sal vir jou ‘n leidraad gee: As die blaartjies begin hang, weet jy die plante het water nodig.

Dit is soms ‘n vals leidraad: Op die warmste tyd van die dag beskerm die plante hul voginhoud deur die blare toe te vou om verdamping voorkom; as jy later die middag wanneer dit koeler is weer gaan kyk, is daar geen teken van verlepte blare nie. As jy die plante in die hitte van die dag noodwater gee, gaan jy sommer water mors.

Te veel water is ook nie goed vir jou groenteplante nie. Sommige plante het weliswaar meer water nodig as ander, dus help dit om plante met dieselfde waterbehoeftes saam te groepeer in ‘n bedding, soos hierbo genoem.

Hou ‘n oog op die weervoorspelling wat deesdae nogal akkuraat is, anders as in die ou dae toe dit soms gelyk het of die voorspellers maar net raai – waar dink jy kom die gesegde ‘hy lieg soos ‘n weerprofeet’ vandaan?

As reën voorspel word, hoef jy nie nat te spuit nie, maar as ‘n hittegolf, wat uit drie of meer dae se warm, droë weer met geen reën en baie hoë temperature voorspel word, maak dit sin om jou tuin vooraf goed water te gee. Oor die algemeen is die  beste tyd van die dag om die tuin vroegoggend of laatmiddag nat te spuit. Deur die loop van die dag gaan die water net ‘soos mis voor die son verdwyn’…

Bêre water

Dit is dalk aanvanklik duur om ‘n tenk onder ‘n geut te laat installeer waaruit jy jou tuin kan natlei, maar die reënwater wat jy opvang spaar geld omdat jy nie duur munisipale water hoef te gebruik nie.

Watertenks van verskillende groottes is beskikbaar en vir ‘n klein tuin is daar deesdae selfs smaller tenks wat minder plek opneem as die ou groot rondes wat ons deur die jare gewoond geraak het.

As jou huis se geute aanmekaar gekoppel word, sal dit ‘n groter deel van die water vanaf die dakoppervlak na die tenk(s) gelei. Die tenks is gewoonlik van ‘n kraan voorsien waaraan jy ‘n tuinslang kan heg om al die hoekies van die tuin by te kom.

Elektroniese stelsel

‘n Besproeiingstelsel wat elektronies beheer word is ook nuttig en het verskeie voordele: jy kan maar vir ‘n paar dae weggaan, jou tuin gaan nie verdor nie. Dit is ook voordelig om plante met ‘n geskeduleerde drupbesproeiing by die wortels water te gee om te voorkom dat water wat deur die lug trek, soos met ‘n sproeier, verdamp. Gee water waar die wortels dit nodig het!

Dit is belangrik om seker te maak dat die stelsel behoorlik werk. Die spuitjies aan die pypies wat aan die toevoerpyp gekoppel is, kan soms verstop raak en moet gereeld nagegaan en vervang word, indien nodig.

Spuite wat uit die grond moet opwip, raak soms toegegroei en dan moet die plantwortels of blaartjies rondom verwyder word. Ander kere is die munisipale druk net te laag om die spuitjie behoorlik te laat opwip en dan moet dit met die hand uitgetrek word om die teikenarea behoorlik nat te spuit.

Grys water

Wanneer dit regtig droog is, is enige watertjie welkom. Grys water wat van die bad, stort, kombuiswasbak of selfs wasmasjien herlei word na ‘n balie met ‘n kraan, kan dan gebruik word. Water wat gewone huishoudelike seep en selfs waspoeier, wat ontwerp is om nie die omgewing te beskadig nie, bevat kan gebruik word. Dit is egter nie raadsaam om water wat bleikmiddels, ontsmettingsmiddels of sout bevat op jou plante te gebruik nie.

Water waarin jy jou groente en vrugte afspoel, asook water waarin jy eiers of groente gekook het, bevat voedingstowwe wat goed is vir die plante. Dieselfde geld die water wat jy uit ‘n vistenk tap wanneer jy dit skoonmaak – dit is immers die beginsel waarop akwaponika werk.