“Dit is niks anders as ʼn herhaling van die Zimbabwiese grondbeleid nie”. Dit was die reaksie van Vrystaat Landbou nadat die voormalige minister van Landbou, Tina Joemat-Pettersson, Woensdag tydens die staatsrede debat aangekondig het dat MK-veterane onteiende plase gaan ontvang.

“Die regering kan sterk teenkanting van Vrystaat Landbou verwag. Hierdie uitlating bevestig dat die nuwe Onteieningswet se bona fides verdag is”, sê Francois Wilken, president van Vrystaat Landbou.

Met hierdie uitlating het die regerende party hul Zimbabwe-onderrok laat hang: “Vir die landbougemeenskap bevestig dit die groeiende risiko is dat die staat ʼn Zimbabwebenadering tot grond eienaarskap gaan volg. Ironies, speel grondherverdeling, restitusie en hervorming geen rol in sodanige besluite nie. Dit beteken dat grond eienaarskap en politieke assosiasie bepalend gaan wees, en daar is reeds voorbeelde hiervan.”, het Wilken gesê.

In die onlangse voorval is Ivan Cloete in die Wes-Kaap deur regeringsamptenare ingelig dat hy sy staats huurplaas moet verlaat omdat ’n MK-veteraan die plaas gaan ontvang. Hierdie is die derde keer dat die staat Cloete se plaas wegneem, ten spyte daarvan dat hy die plaas suksesvol bestuur. Volgens berugte is Cloete deur staatsamptenare geïntimideer en geteister. Die groep staatsamptenare het hom gedreig met onwettige uitsetting indien hy nie dadelik die plaas oorhandig en verlaat nie. Verlede jaar is gepoog om David Rakgase se plaas te ontneem nadat hy sy plaas sedert 1991 by die staat huur. Rakgase kon later, nadat die hooggeregshof in Pretoria beslis het dat die regering se onvermoë om die plaas aan hom te verkoop ongrondwetlik is, die grond in Junie 2020 koop.

Rakgase wag egter sedertdien steeds vir sy titelakte, onderwyl die staat intussen weer sy grond uitgewys het as staatsgrond wat aan ander beskikbaar gestel gaan word. Volgens Wilken is sal onteiening sonder vergoeding ’n politieke mag vergryp wees. Soos die saak tans ontvou blyk dit dat staat die finale besluitnemings-reg wil hê oor wie eiendom mag besit. Waar individuele eiendomsreg vernietig word menseregte geskend – net soos in Zimbabwe.

Enige persoon wat die Onteieningswysigingswet wil teenstaan, kan hul inset op Vrystaat Landbou se webwerf aanteken (https://vrystaatlandbou.co.za/stop-expropriation/). Hierdie inset sal aan die parlement oorhandig word.

Bron: Vrystaat Landbou